ابراهیم جمشیدزاده، پژوهشگر حوزه مالیه شهری در گفت و گو با خبرنگار شهر، درباره تامین منابع مالی پایدار برای شهرداری بیان کرد: آن چیزی که در ایران به عنوان درآمد پایدار مرسوم شده، بر اساس مصوبه سال ۱۳۸۶ شورای شهر تهران است که در آن سه شاخص برای درآمد پایدار عنوان شده که هیچ کدام اقتصادی نیست. این شاخص ها در قالب چارچوب های محیط زیست یا شاخص های پایداری محیطی تعریف شده اند و نیاز به بازنگری دارند.
او گفت: براساس این شاخص‌های درآمد پایدار که چهار کد درآمدی عوارض نوسازی، عوارض کسب و بیشه، بهای خدمات مدیریت پسماند خانگی و بهای خدمات مدیریت پسماند غیرمسکونی و تجاری برای شهرداری را دربر می‌گیرد، واقعیت را باید بپذیرفت که مجموع درآمدهای این چهار کد، در کل بودجه شهرداری تهران کمتر از ۱۰ هزار میلیارد تومان است.
به گفته جمشیدزاده، حتی با در نظر گرفتن عوارض تابلو و سهم شهرداری از درآمدهای مالیات بر ارزش در صورت تحقق همه این موارد، از مجموع بودجه ۴۸ هزار میلیارد تومانی شهرداری تهران سهم آنها کمتر از ۱۰ هزار میلیارد تومان است که در یکسال حتی کفاف هزینه‌های حقوق و دستمزد و نگهداشت را هم نمی‌دهد.
این کارشناس اقتصاد شهری با بیان اینکه باید مدیریت درآمد در شهرداری متحول شود، توضیح داد: هنوز در شهر تهران برنامه راهبردی نظام مدیریت درآمد وجود ندارد.
از طرف دیگر یکی از موضوعات مهم در این زمینه میزان تعامل شهرداری با شهروندان و مودیان است، به طوری که معمولا برای مباحث درآمدی یا وصول منابع از مویدان، اطلاع رسانی نمی‌شود و آنان نمی‌دانند عوارضی که پرداخت می‌کنند صرف چه چیزی می‌شود و وظیفه متقابل شهرداری و شهروندان چیست. همین عوامل سبب کاهش اطمینان شهروندان نمی‌شود و برای پرداخت عوارض رغبتی نشان نمی‌دهند.
۱۷ هزار میلیارد تومان از درآمد شهرداری از محل درآمدهای شهرسازی است
پژوهشگر حوزه مالیه شهری، بیان کرد: ۱۷ هزار میلیارد تومان از منابع درآمدی شهرداری تهران از محل درآمدهای شهرسازی است، تفاوتی هم نمی کند که اقتصاد رونق داشته باشد یا نه، چرا که همیشه در شهر ساخت و ساز وجود دارد. در واقع شهروندان متقاضی یک سری مجوزها در حوزه ساخت و ساز هستند و در نتیجه باید رویکرد خود را نسبت به کدهای درآمدی اصلاح و سایر کدهای درآمدی را بازنگری کنیم.
به گفته او؛ همیشه درباره تامین مالی ناشی از بودجه چه در دولت محلی و چه در دولت مرکزی، مساله پیش بینی کسری بودجه مهم بوده است و باید پذیرفت حالا که همه بودجه شهرداری تهران محقق نخواهد شد، برای جبران کسری تحقق بودجه اقدام شود.
جمشیدزاده یکی از راهکارهای جبران کسری بودجه را بازار پول و سرمایه دانست و توضیح داد: برای ساخت پل، تونل و پروژه‌های بزرگ مقیاس الزامی نیست که حتما با عوارض و یا بهای خدمات تامین مالی شود، اصلا منطقی هم نیست چرا که این درآمدها مقطعی و تا پایان سال قطره چکانی به دست می‌آید. درحالی که تامین بخشی از منابع مالی باید از بازار پول و بازار سرمایه و طریق استقراض انجام شود.
۲ راهکار برای جبران کسری بودجه
او یکی از ابزارهای مالی را اوراق مشارکت عنوان کرد و گفت: متاسفانه شهرداری تهران تجربه خوبی برای استفاده از این اوراق نداشته و باید برای جبران کسری بودجه و تامین مالی پروژه‌ها ساز و کار مشخصی تعریف شود. اما یک ابزار مالی جدید وجود دارد که در شهرداری هیچ گاه استفاده نشده و آن مولدسازی و بهادار سازی دارایی های این نهاد است.
پژوهشگر حوزه مالیه شهری افزود: شهرداری تهران دارای دارایی بزرگی مانند اراضی و ساختمان ها است، بنابراین بهادار سازی این دارایی ها یک ضرورت است. البته مشکل اینجاست که پس از سال ها هنوز ارزش ریالی ساختمان های ستادی در استفاده شهرداری مشخص نیست. از طرف دیگر، ارزش گذاری ملک به معنای فروش دارایی نیست بلکه کمک می‌کند تا ریسک استقراض کاهش داده شود و پشتوانه مناسبی برای استقراض است.
جمشید زاده گفت: با بهادار سازی دارایی‌ها می‌توانیم محقق نشدن منابع درآمدی شهرداری تهران را تامین مالی کنیم. البته این اصلاحات در یک روز و دو روز امکان‌پذیر نیست و نیاز به برنامه سه گامی کوتاه مدت برای تصمیم به اصلاح رویه، میان مدت برای برنامه ریزی و بلند مدت برای اجرای برنامه ها با کمترین چالش دارد.
